До

Јавните медиуми Скопје, 06.03.2008 година

С О О П Ш Т Е Н И Е

на

НАРОДНАТА БАНКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

На денешната седница, Комитетот за оперативна монетарна политика донесе одлука за зголемување на каматната стапка на благајничките записи на НБРМ од 5,25% на 6%. Оваа одлука за дополнително зголемување на референтната каматна стапка се презема поради натамошното интензивирање на инфлацијата, а особено поради интензивирањето на базичната стапка на инфлација.

Анализирајќи го зголемувањето на годишната стапка на инфлацијата од 8,7% во јануари на 9,6% во февруари, Комитетот констатираше дека и натаму, главен двигател на инфлацијата се цените на исхраната, со годишен скок од 18,7%, или придонес во вкупниот индекс на инфлацијата од 74,5%. Меѓутоа, Комитетот констатира дека податоците за февруари, не само што покажуваат продолжен раст на инфлацијата, туку и јакнење на инфлациските очекувања искажани преку проширување на опфатот на порастот на цените и кај други групи на производи и услуги. Имено, т.н. базична инфлација, која што го исклучува влијанието на растот на цените на исхраната и цените на енергијата врз вкупниот индекс на цените, говори токму за таквото проширување на бројот на производи и услуги со зголемени цени. Така, базичната инфлација во декември 2007 година изнесуваше 1,2%, во јануари оваа година 2,6%, додека пак во февруари се искачи на 3,2%. Тоа истовремено говори дека е во тек постепена материјализација на определени секундарни ефекти врз нивото на инфлацијата, кои доаѓаат од страната на побарувачката, но, исто така, и можна материјализација на психолошкиот фактор, кој, без сомнение, доживува извесна интензификација.

Притисоците од страна на побарувачката главно произлегуваат од интензивираниот пораст на платите скоро во сите сектори на економијата и силниот кредитен раст. Во последниот квартал од 2007 година беше регистриран номинален пораст на просечната исплатена нето плата по вработен од 11,8% и реален раст од 6,6%. Во јануари 2008 година годишната стапка на раст на кредитите на банките за приватниот сектор се искачи на 40%, во чии рамки годишниот раст на кредитите на населението изнесува 56%.

Во последните неколку месеци податоците говорат и дека трговскиот биланс бележи зголемени негативни салда.

Исто така, Советот на Народната банка усвои измени на Одлуката за методологијата за утврдување на адекватноста на капиталот на банките. Со измената е зголемен пондерот на ризичност за искористени пречекорувања по тековни сметки и искористени кредити по кредитни картички од страна на физичките лица, што значи дека банките треба за ваква активност да алоцираат поголем дел од својот капитал. Измената е мотивирана од тоа што во изминатите две години најбрзо расте кредитната изложеност на банките кон секторот население по основ на овие кредитни производи, а 75% од таквата кредитна изложеност не е обезбедена. Целта на ваквата прудентна мерка на Народната банка е да се димензионира кредитниот ризик за банкарскиот сектор, кој што произлегува од овие кредитни производи, на прифатливо ниво. Се очекува оваа мерка да ја забави натамошната кредитна експанзија со вакви карактеристики, а може да влијае и во насока на извесно намалување на инфлаторните притисоци што доаѓаат од страната на побарувачката.

НБРМ уште еднаш потсетува дека намалувањето на стапката на инфлација бара соодветен придонес и од страна на другите пазарни учесници.

Кабинет на гувернерот